Geef makkelijker je grenzen aan, met deze drie stappen.
Ik vond het moeilijk om grenzen aan te geven.
Toen ik nog een baan had in loondienst, vond ik het regelmatig heel lastig om mijn grenzen aan te geven. Ik had een contract voor 36 uur, maar werkte regelmatig 40 of meer. Dat had ook voordelen, want die overuren kon ik dan weer opnemen op een dag dat ik liever vrij wilde zijn voor de kinderen. Maar tegelijkertijd was de druk hoog. Ik had regelmatig hoofdpijn, was bijna altijd moe en om mij heen zag ik steeds vaker collega’s (tijdelijk) vertrekken met een burn-out.
Wat ging er mis bij mij en mijn collega's?
Wat waren de valkuilen waar wij, mijn collega’s en ik, intrapten? Allereerst deden we ontzettend belangrijk werk. We hielpen mensen die echt hulp nodig hadden. Mensen die, vaak zwaar getraumatiseerd, hier in Nederland weer hun leven probeerden op te bouwen met helemaal niks. En dus waren we onmisbaar, of beter gezegd; voelden we ons onmisbaar. Die mensen rekenden op ons!
Een andere valkuil was dat we elkaar van alles aanpraatten; ‘Het is nu even druk, na de audit wordt het wel weer rustiger. We moeten dit nu gewoon even afronden, daarna kunnen we weer vrije dagen opnemen. We kunnen nu echt niet minder gaan doen, juist nu drie van de zeven ziek thuis zitten. Laten we de taken van onze collega met burn-out maar onder elkaar verdelen, want een tijdelijke kracht inwerken om haar te vervangen kost ook weer energie en budget.’
Nee zeggen, met schuldgevoel en excuses.
Op een avond stond er weer een vergadering gepland en ik zag het echt niet zitten om daar ook nog naartoe te gaan. Mijn doe-lijst was eindeloos lang en er was een belangrijk project wat af moest. Na een tijdje twijfelen en met schuldgevoel, besloot ik mezelf af te melden voor de vergadering. Ik stuurde mijn collega’s een mail:
“Beste collega’s, vanavond hebben we een vergadering. Ik weet dat die vergadering belangrijk is, maar het lukt me echt niet om aanwezig te zijn. Vorige week heb ik 12 overuren geschreven en deze week zit ik alweer aan mijn max. Zoals jullie weten ben ik bezig met project A en dat moet echt volgende week af. Ik hoop op jullie begrip hiervoor.
Mochten jullie nog vragen aan mij hebben over project B, stuur me dan even een appje, dan beantwoord ik die tussendoor even. Ik zal straks nog een mailtje sturen met mijn input betreffende punt 3a, zodat jullie daar wel verder mee kunnen.
Nogmaals excuses en ik wens jullie een goede vergadering.
Groetjes, Pauline. ”
Terwijl ik op ‘verzenden’ klikte, kwam er een mail binnen van een (mannelijke) collega:
“Hoi allemaal, ik ben er vanavond helaas niet bij. Lees wel in de notulen wat ik gemist heb. Tot de volgende keer. Fijne avond, J.”
Hij zegde, net als ik, de vergadering af. Hij zei ook 'nee', maar dan zonder zich te verontschuldigen en allerlei extra werk op zich te nemen. Ik vond dat echt een leermomentje; zo kan het ook!
Hoe kan ik beter mijn grenzen aangeven?
Terugkijkend heb ik in die periode veel geleerd over het aangeven van mijn grenzen. Sindsdien pak ik het anders aan. Ik geef nu veel beter mijn grenzen aan en ik voel me zelden meer moe en heb nooit meer hoofdpijn door mijn werk.
Dat komt eigenlijk door drie simpele stappen die ik steeds weer zet:
1. Ik realiseer me nu dat ik op mijn werk vervangbaar ben, maar thuis niet. Toen de corona-crisis uitbrak was er opeens veel minder budget en stond ik, ondanks mijn vaste contract, binnen een paar maanden op straat. De projecten waar ik mee bezig was werden geschrapt of verkleind en de organisatie waar ik voor werkte draait nog steeds gewoon door. Ze konden me prima vervangen.
Thuis ben ik niet vervangbaar. Mijn kinderen rekenen op mij als moeder, mijn man vindt mij onmisbaar als partner. Voor hen ben ik echt onvervangbaar.
2. Mijn gezin staat absoluut op nummer 1, inclusief de zorg voor mezelf. Je kunt prima jezelf op één zetten, naast je kinderen en je partner. Het is heel gezellig om met z’n allen op de eerste plaats te staan! Je bent geen ‘betere moeder’ als je je kinderen alleen op de eerste plaats zet. Jij mag daar bij hen staan.
3. Ik weet nu wat ik echt belangrijk vind. Mijn gezin, mijn persoonlijke ontwikkeling, zorg voor mezelf en ook mijn werk. Werk waarin ik word uitgedaagd, mensen echt verder kan helpen en waarin ik dagelijks nieuwe dingen leer. Ik weet wat ik wil doen en waarom ik dat doe.
Stel jezelf drie belangrijke vragen, voordat je 'ja' zegt, tegen een activiteit.
Doordat ik weet wat ik wil doen en waarom ik dat doe, is het opeens veel makkelijker om grenzen aan te geven. Ik vraag mezelf af:
– Draagt deze activiteit bij aan een van de dingen die ik echt belangrijk vind?
– Draagt deze activiteit bij aan een van de doelen die ik wil behalen?
– Geeft deze activiteit me energie, plezier of een goed gevoel?
Is het antwoord op deze vragen drie keer nee? Dan zeg ik nee tegen de activiteit en ik stop ermee. Als dat echt niet kan, zoek ik een andere oplossing. Ik vraag bijvoorbeeld iemand anders (betaald of onbetaald) om deze taak van mij over te nemen.
Er zijn veel dingen waar ik inmiddels mee gestopt ben, bijvoorbeeld; strijken, boodschappen doen (ik laat ze bezorgen), doelloos scrollen op sociale media, contacten onderhouden met mensen die altijd negatief zijn en in m'n eentje alle voorbereidingen treffen voor feestdagen (doe ik nu samen met mijn gezin).
Door deze vragen steeds weer opnieuw aan mezelf te stellen, wordt het echt makkelijker om grenzen aan te geven en ook om meer tijd voor mezelf vrij te maken. Probeer het maar eens uit!
Wat zouden ze er van denken, als ik…
Persoonlijk verhaal.
Mijn moeder leed aan iets, wat ik ook wel het 'Watzoudenanderendaarvandenken-virus' noem. Bij alles wat ze deed, overwoog of wilde dacht ze eerst; wat zouden anderen daar van denken?
Op mijn 15e kreeg ik verkering met een jongen die veganist was en ik besloot toen spontaan om zelf vegetariër te worden. Mijn moeder vond dat heel interessant. Ze was altijd al bewust bezig met het milieu en gezonde voeding, maar vegetariër worden, dat vond ze lastig.
Ze vond het wel heel goed van mij, dat ik vegetariër werd en at vanaf toen thuis zelf ook meestal vegetarisch. Dat was ook praktisch, want we woonden met z'n tweetjes. Toen ik haar vroeg waarom ze niet ook helemaal vegetariër werd zei ze; 'Ik ben 52 jaar, mensen zien me aankomen. Dat ik dan opeens vegetariër ben. Wat zouden ze daar niet van denken? Ik eet thuis wel vegetarisch.'*
Waarschijnlijk speelde ook een rol dat zij en haar vriendinnen vlak na de oorlog geboren zijn en opgroeiden met 'eten wat de pot schaft' en 'doe maar gewoon, dan doe je wel gek genoeg.' Die gedachtes remden haar af om te kiezen wat ze eigenlijk zelf graag zou willen doen.
Ook was mijn moeder twee keer getrouwd en twee keer gescheiden. En daar praatten wij niet over. Tenminste, nooit buiten de deur. Ik mocht me overal alleen voorstellen met mijn voornaam, want wat als mensen horen dat wij alle drie (mijn moeder, mijn oudere zus en ik woonden toen met z'n drietjes) een andere achternaam hadden?
Ze zien je aankomen. Twee keer getrouwd en twee keer gescheiden. Wat zouden ze daar niet van denken?
(Dat mijn zus een flinke bos donkere krullen en bruine ogen heeft en ik blond haar een blauwe ogen, zorgde ervoor dat mensen gingen raden hoe dat kon en meestal dachten dat mijn zus geadopteerd zou zijn. In de jaren '70 en '80 waren er niet veel alleenstaande vrouwen met twee kinderen van twee vaders.)
Als ik in gesprek ben met de moeders die ik coach merk ik dat het virus van 'Watzoudenanderendaarvandenken' nog steeds even besmettelijk en aanwezig is.
Er zijn moeders die graag thuisblijfmoeder zouden willen zijn, maar dat niet doen. Want, wat zouden anderen daarvan denken? Of ze zouden juist graag meer willen werken, een eigen bedrijf willen beginnen, willen scheiden, of juist willen trouwen met een oudere man, hun rimpels willen laten wegspuiten, open willen zijn over het pittige gedrag van hun kind.. maar ze doen het niet.
Want.. wat zou een ander daarvan denken?
Er is maar een remedie voor dit virus en dat is een antwoord op de vraag geven.
Wat zouden anderen daarvan denken?
Helemaal niks. De meeste mensen in jouw omgeving zijn helemaal niet bezig met jou en de keuzes die jij maakt. Die zijn namelijk te druk met zichzelf.
Mensen die dichtbij jou staan willen, als het goed is, graag dat jij gelukkig bent. Zij willen dat je kiest wat jou gelukkig maakt. Echt waar.
En stel, dat zou toch niet zo zijn. Er zijn mensen in jouw naaste omgeving die niet willen dat jij kiest waar jij gelukkig van wordt. Doet het er werkelijk toe wat die mensen denken?
Maak dus keuzes waar jij gelukkig van wordt. En laat je vooral niet remmen door het virus! Je kan dit!
* Een jaar later ging ik uit huis, ik was bijna 17. Mijn moeder werd alsnog helemaal vegetariër en bleef dat tot haar dood, 9 jaar later.
De vergeten shift; over zorgtaken en huishoudelijke taken eerlijk verdelen.
Taken verdelen binnen een relatie.
Wist je al dat stellen waarbij de zorgtaken eerlijk verdeeld zijn, gelukkiger zijn? En dat dat geldt voor zowel de mannen als de vrouwen?
In het begin van een relatie maakt het niet zoveel uit hoe de taken verdeeld zijn, dan zijn stellen vaak toch wel gelukkig met elkaar. Je wilt graag iets extra’s voor de ander doen, omdat je zo verliefd bent. Maar als een relatie langer duurt, dan kunnen er negatieve patronen insluipen. Je praat wat minder met elkaar over wat voor jou goed voelt, omdat je denkt dat de ander dat nu wel weet. Je probeert conflicten te vermijden. Of je doet dingen, omdat je ze nou eenmaal altijd doet. Als de taken niet zo eerlijk verdeeld zijn, dan kan dat aan je gaan knagen.
Ook mannen worden gelukkiger als de taken eerlijk verdeeld zijn.
Onderzoekers dachten heel lang dat als de taken goed verdeeld zijn, dat vooral vrouwen daar gelukkiger door worden. Maar dat is niet waar. Zowel mannen als vrouwen worden op de langere termijn ongelukkiger als de taken niet goed verdeeld zijn.
Voor de coronapandemie dachten veel onderzoekers dat de taken vanzelf beter verdeeld zouden worden als de mannen vaker thuis zouden werken. Maar dat is ook niet zo. Sinds de coronapandemie is er erg weinig veranderd in de taakverdeling tussen mannen en vrouwen in Nederland.
Vrouwen doen nog steeds meer dan mannen.
In ongeveer 60% van de gezinnen met een of meer kinderen op de basisschool, doet de vrouw meer zorgtaken dan de man. In ongeveer 35% van de gezinnen zijn deze taken gelijk verdeeld en bij slechts 5% van de gezinnen doet de man meer zorgtaken dan de vrouw.
Wat wel jammer is van die onderzoeken, is dat ze geen onderscheid maken in de verschillende ‘shifts’. Wist je al dat je alle taken als ouders eigenlijk kunt verdelen in drie shifts?
De drie shifts in je gezin.
De eerste shift is je werk. Dat kan je baan zijn, een eigen bedrijf, vrijwilligerswerk of een studie. Deze taken zijn meestal vrij duidelijk.
De tweede shift zijn de huishoudelijke taken. Hier vallen ook veel zorgtaken onder. Denk bijvoorbeeld aan de was, koken, opruimen, de kinderen helpen bij hun huiswerk, naar zwemles gaan en brengen en halen naar school en clubjes.
De derde shift is de meest vergeten shift: de organisatie.
Onzichtbare taken in de derde shift.
De derde shift wordt vaak vergeten, omdat het de minder zichtbare taken zijn. Het organiseren van een kinderfeestje, cadeautjes kopen voor het sinterklaasfeest, de kasten opruimen om winterkleding door zomerkleding te vervangen, de opvang regelen, een vakantie uitzoeken, een afspraak inplannen of verzetten met de dokter of de tandarts..
Juist deze derde shift kost veel ‘ruimte in je hoofd’. Het zijn taken waarbij je vooruit moet plannen, waar je over na moet denken en die je zeker niet moet vergeten. In veel gezinnen nemen de moeders deze taken op zich, zonder dat het echt gezien wordt als taak.
Hoe zijn bij jou de taken thuis verdeeld? Wie doet het meeste in de eerste, tweede en derde shift? En als je die uren allemaal bij elkaar optelt, zijn jullie dan in balans? Of is het tijd voor een goed gesprek?
Parentale burn-out
Aan de buitenkant ziet je leven er prima uit.
Voor iedereen die mij niet kende, zag mijn leven er prima uit. We hadden een gezellig huis, twee kinderen van 3 en 5, we zijn beide hoog opgeleid, hebben een goede relatie, mijn man had een leuke baan en ik was tijdelijk gestopt met werken en volgde in de avonduren een tweede studie.
Ik zat er helemaal doorheen.
Wat bijna niemand wist, was dat ik er helemaal doorheen zat. De grootste aanleiding daarvan was dat mijn moeder plotseling overleed tijdens de kraamperiode van de jongste. Ik was toen nog maar 24 en ik kon haar op dat moment helemaal niet missen. Haar overlijden maakt bij mij ook heel veel los, over mijn eigen jeugd en opvoeding.
Mijn ouders scheidden toen ik nog een peutertje was en daarna volgden jaren en jaren van strijd en verdriet. Dat kwam juist, toen mijn moeder overleed en ik zelf kinderen kreeg, allemaal weer keihard boven.
In mijn eigen gezin liep het ook niet op rolletjes. Mijn man en ik worstelden met het verdelen van de taken en daarnaast was onze oudste een zeer pittige peuter.
Kortom, aan de buitenkant leek het prachtig, maar van binnen was ik op. Ik sliep slecht, was heel moe, huilde veel en had last van schuldgevoelens. Jaren later las ik pas over het begrip ‘parentale burn-out’ en dacht ik; misschien is dat wel wat ik heb ervaren, of waar ik erg dicht tegenaan zat.
Wat is een parentale burn-out?
Burn-out zijn, is een begrip wat je tegenwoordig veel hoort. Je zou het kunnen vertalen als ‘opgebrand zijn’. Maar met deze burn-out wordt vaak bedoeld dat je werk je teveel geworden is. Een parentale burn-out betekent eigenlijk ‘een opgebrande ouder’. Je tank is leeg, je voelt veel opvoedstress en je bent op.
Wat zijn de symptomen van een parentale burn-out?
Ouders met een parentale burn-out zijn op de eerste plaats uitgeput. Je bent zo moe, dat een nachtje goed slapen niet meer helpt, je blijft moe. Daarnaast ervaar je minder plezier en voel je soms een afstand tot je kinderen en/ of je partner.
Soms vliegt het je aan en wil je het liefst weg van je gezin, want je hebt het gevoel dat alles je teveel is. Je doet wel wat je moet doen, natuurlijk zorg je ervoor dat je kinderen in hun verzorging niets tekort komen, maar je kunt het niet opbrengen om meer dan dat te doen.
Je ervaart veel stress en daardoor ben je sneller emotioneel. Misschien word je sneller boos of juist verdrietig, dan eigenlijk nodig is. Als je er eens goed over nadenkt ben je helemaal niet meer wie je was, voordat je kinderen kreeg. Je bent jezelf kwijt geraakt.
Ik heb mijn leven weer op de rit.
Nu ben ik tien jaar verder en heb ik mijn leven weer op de rit. De peuters van toen, zijn de pubers van nu. Mijn man en ik hebben al jaren een goede taakverdeling en het verlies van mijn moeder (en inmiddels ook mijn vader) heeft een plaatsje gekregen. Ik weet natuurlijk niet zeker of ik een parentale burn-out gehad heb, maar nu ik er zo op terug kijk, herken ik wel veel van de symptomen.
Mijn missie.
Nu is het mijn missie om andere moeders te helpen. Als pedagoog weet ik hoe ontzettend belangrijk het is dat jij als moeder goed in je vel zit, zodat je ook een goede opvoeder en moeder kunt zijn. Kun je daar wat steun bij gebruiken? Stuur me gerust een berichtje.
In mijn volgende blog lees je meer over een parentale burn-out voorkomen en wat je kunt doen als je denkt dat je een parentale burn-out hebt.
Jezelf kwijt zijn, als moeder.
De Netflixserie Maid.
Mijn man en ik hangen samen op de bank en bingewatchen de miniserie “Maid” op Netflix. Deze serie gaat over een jonge vrouw die, met haar kindje, haar partner ontvlucht. Daarna probeert ze om weer een leven op te bouwen, door keihard te gaan werken als schoonmaakster. Er zijn momenten dat alles goed lijkt te gaan en dan zijn er weer momenten dat alles instort.
Kies maar iets leuks uit voor jezelf.
In een bepaalde aflevering staat Alex, de hoofdrolspeelster, in een weggeefwinkel om kleding uit te kiezen. Een andere moeder probeert haar aan te moedigen om iets leuks voor zichzelf uit te kiezen. Maar dat valt nog helemaal niet mee. Om Alex te helpen vraagt ze haar: wat is je lievelingskleur? En Alex valt stil. Dan zegt de andere moeder: het geeft niet dat je dat niet meer weet. Voor de meesten van ons duurt het een paar weken voordat we onze lievelingskleur weer herinneren. En ze helpt Alex met een paar ‘basics’ de winkel weer uit.
Ik ben mezelf kwijt geraakt.
Het doet me denken aan een moment in mijn eigen leven. Het moment dat ik mezelf even helemaal kwijt was, zonder dat ik het doorhad. Ik was met mijn dochter in een tuincentrum, vlak voor Kerst 2013. We liepen samen door de afdeling met kerstversiering. Bij elke afdeling zag ik wel iets wat leuk zou zijn voor iemand. Kijk, die oranje bal, die zal je broer prachtig vinden! En die met roze glitters, die vind jij vast mooi! En kijk daar, een neushoorn, echt iets voor papa. En wat dacht je van die poezenhanger? Echt iets voor Marion. En deze.. die zou oma mooi gevonden hebben. Zo klets ik wat tegen mijn dochter en zij luistert en kijkt.
Dan vraagt ze opeens: mama, welke versiering is echt iets voor jou?
En ik val stil. Want tussen al die honderden, nee duizenden, versieringen heb ik geen idee meer wat ik zelf mooi vind. Niet welke kleur, niet welke vorm, niet of ik ooit nog wel een kerstboom wil versieren. In de vijf jaar daarvoor ben ik een keer verhuisd, heb ik twee kinderen gekregen, plotseling afscheid moeten nemen van mijn moeder en ben ik verder gaan studeren. Mijn leven bestaat op dat moment overdag uit zorgen voor twee kleuters en in de avond rouwen en studeren. Ik ben mezelf helemaal kwijt. Ik weet niet meer wie ik ben en erger nog, ik weet niet meer wie ik wil zijn.
Ik heb mezelf terug gevonden.
Nu is het ruim 8 jaar na dat moment. In de afgelopen jaren ben ik weer verhuisd, heb ik afscheid moeten nemen van mijn vader, ben ik afgestudeerd, getrouwd, van baan gewisseld, nog een keer afgestudeerd, nog een keer van baan gewisseld en ja, er was een pandemie. Uiteindelijk heb ik mijn baan opgezegd om voor mezelf te beginnen. Voor mezelf. Want nu is alles anders. Ik weet nu weer wie ik ben, wie ik wil zijn en ook wat mijn lievelingskleur is. Ik weet waar ik naartoe ga.
Mijn missie.
Nu is het mijn missie om andere moeders te helpen. Om hun eigen kracht terug te vinden, zichzelf terug te vinden, weer in balans te komen. Kun daar jij wel een steuntje in de rug gebruiken? Ik help je graag. Kijk maar eens onder Lekker leven en ontspannen opvoeden, of stuur me een berichtje.
Meer tijd en energie voor jezelf; gouden tip!
Veel moeders zouden graag wat meer me-time willen, wat meer tijd voor zichzelf. Maar hoe zorg je ervoor dat je meer tijd vrij maakt? We hebben allemaal veel op ons bordje: voor de kinderen zorgen, werk, het huishouden, vrijwilligerswerk, sport, sociale contacten, helpen op school, mantelzorg..
Gouden tip om makkelijk meer tijd voor jezelf vrij te maken. Pak pen en papier!
Ik heb een tip voor je. Pak een leeg vel papier en maak een lijst van taakjes die je doet en die je veel tijd of energie kosten. Bijvoorbeeld: voorleesmoeder op school zijn, de hond van de buurvrouw uitlaten, boodschappen doen, een kinderfeestje organiseren, de badkamer schoonmaken, naar de sportschool gaan..
Pak nu een tweede vel en zet al die dingen op een rij. Bovenaan schrijf je de dingen die je heel leuk vindt om te doen. In het midden komen de dingen die je niet heel vervelend vindt, maar ook niet heel leuk. Onderaan komen de dingen die je echt heel vervelend vindt om te doen.
De bovenste dingen blijf je gewoon doen. Dat zijn de dingen die je leuk vindt en die je misschien zelfs energie geven. We trappen vaak in de valkuil waarin we dingen die we leuk vinden het eerste schrappen (bijvoorbeeld: dan ga ik deze week maar niet sporten), terwijl dat juist de dingen zijn waar je energie van krijgt!
Van het onderste deel van de lijst ga je nu kritisch bekijken of er dingen zijn die je kunt uitbesteden.
Bedenk bij elk punt:
1. Kan ik iemand anders vragen om het van me over te nemen? (Kan een andere moeder leesmoeder worden? Kan je zoon de hond van de buurvrouw uitlaten? Kan je partner stofzuigen?)
2. Kan ik iemand inhuren om het voor mij te doen? (Bijvoorbeeld huishoudelijke taken, de ramen wassen of de boodschappen.)
Succes!
Wil je nog meer tips om om meer tijd voor jezelf vrij te maken? Download dan mijn gratis magazine! In dit magazine vind je tips van mij en van andere moeders, persoonlijke verhalen en een gratis printable.
